İslam Kültür ve Medeniyeti 1
İSLAM KÜLTÜR VE MEDENİYETİ 1
Kültür: Nesilden nesille aktarılan maddi ve manevi
özelliklerdir. Medinetül Fadıla Farabi’nin ve İbni Haldun Mukaddime eserinde
medeni kavramlar işlenmiştir. Ülkemizde ise Ziya Gökalp işleyen düşünce
insanıdır.
İslam Medeniyet Kaynakları: Aklıselim, Kur’an ve Sünnet, Havassıselim
Havasıhamse (beş duyu), Örf ve Adetler, Diğer Kültür ve Medeniyetler ile
oluşmuştur.
Beş Duyu Organları: Sami (duyma), Basire (görme), Şemme
(koklama), zaika (tatma) ve Lamise (dokunma) duyularıdır.
Hikmet: Bilgelik ve sırrına erilemeyen demektir.
İslam Kültür ve Medeniyet Esasları:
Tevhid, Hürriyet, İlmilik, Özgünlük, Yerellik, Evrensellik,
Sulh.
İslam Medeniyetinde Yönetim Anlayışının Esasları:
Emanet, Adalet, Liyakat, İstişare, Meşruiyet esaslarıdır.
İslam Toplumunu Yönlendiren İlkeler:
Güven, Kardeşlik, İslam’da Dayanışma ve Yardımlaşma, İyiliği
Emretme, Kötülükten Sakındırma, Hak ve Adaleti Gözetme.
İslam Toplumunda Sosyal Hayat:
İnsan Allah İlişkisi,
İnsan İnsan İlişkisi; Ademiyet, İnsan Onuru, Merhamet, İsar.
İnsan Toplum İlişkisi; Aile, Mescit, Vakıf, Tekke
İnsan Evren İlişkisi; Emanet Duygusu, Çevre, İsraf ve
Tüketim
İslam Toplumunda Ekonomik Hayat: Helal Kazanç, Faiz, Zekât,
İnfak
İslam Ekonomisinin Gelişimi ve Kurumsallaşması:
Zekât, cizye, haraç gibi vergilerin toplanması ve
dağıtılması, ganimetlerin kurallara uygun olarak paylaşılması, Beytül Mal’ın
kurulması ilk kez Peygamber Efendimiz (s.a.v.) Dönemi’nde grçekleşmiş ekonomik
düzenlemelerdir. Beytül Mal Hz. Ömer (ra) zamanında kurumsallaşmıştır.
Emeviler döneminde dinar ve dirhem adlarıyla yeni İslami
paralar basılmıştır. Abbasiler; Divanül Mal, Divanül Harac, Divanül Ziya gibi
kurumları kurarak, vergilerin daha düzenli toplanmasını sağlamıştır.
Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde de Divanı İstifa adıyla
mali işlere bakan bir kurum oluşturulmuş. Hazine-i Amire adı verilen devlet
hazinesinden ayrı Ceb-i Hümayun adında padişah şahsi hazinesiyle de devlet
giderlerine ek bütçe oluşturulmuştur.
İlmi Hayatın Gelişimi Ve Dünyadaki Etkileri
Kur’an-ı Kerim’in Cem İle Çoğaltılması: Hz. Ebubekir (ra)
döneminde Kur’an Mushaf adıyla iki kapak arasında tonlanmıştır. Hz. Osman (ra)
döneminde yedi adet çoğaltılmıştır.
Hadislerin Tedvin ve Tasnifi: Peygamber Efendimiz (s.a.v.)
sözleri, fiilleri, takrirleri ile sahabelerin dine aykırı olmayan
davranışlarını onaylaması, Peygamber Efendimiz (s.a.v.) Kur’an-ı Kerim’den
anladıklarını söz ve davranışlarıyla ifade etmesidir. Hadis, sünnet terimiyle
eş anlamlıdır ancak sünnete oranla daha geniş anlama sahiptir.
Tedvin: Yazılı şeyleri bir araya getirmedir. Hadis ilmiyle
uğraşan âlimlere Muhaddis denir. Hadislerin bir araya getirilen külliyata
Kütübü-s Sitte denir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) hayatı anlatılan ilme Siyer
denir, savaşlarını konu alan ilme Megazi denir.
Tercüme Hareketleri: Yabancı ilimlerin Arapçaya
çevrilmesidir. Bu hareketlilik Emeviler döneminde başlamış Abbasiler döneminde
devam etmiştir. Beytül Hikme Abbasi Halifesi Memun tarafından Bağdat’ta 830
yılında yaptırılan Bilimler Akademisidir.
İlmi Araştırma ve Telif Faaliyetleri: Önce yaşamış
medeniyetlerden yararlanmışlardır.
İlmi Faaliyetlerin Diğer Medeniyetlere Etkileri: Kendinden
sonraki kültürleri etkilemişlerdir.
İlim Kurumları: Mescitler, Küttaplar (kütüphaneler), Medrese,
Mektep ve Üniversiteler
Medreseler: Kurtuba Medresesi, Camiatu’l Ezher, Nizamiye
Medresesi, Orhan Gazi Medresesi, Fatih Dönemi Sahn-ı Seman Medresesi (İstanbul Üniversitesi),
Süleymaniye Medresesi
Rasathaneler: Abbasi Halifesi Memnun Şemmasi Rasathanesi,
Kasiyun Rasathanesi, İlhanlı Hükümdarı Hülagü Meraga Rasthanesi, Anadolu
Selçuklu Kırşehir Cacabey Rasathanesi, Beylikler dönemi Kütahya Vacidiye
Medresesi ve Rasathanesi, Osmanlı dönemi 3. Murat İstanbul Rasathanesi.
Mektep: Okuma yazma öğrenilen okullara Küttab denilmiştir. Sıbyan,
Mahalle ve Taş mektebi adını almıştır. Hocalara muallim denir.
Sultan 3. Mustafa Dönemi Mühendishanei Bahri Hümayun
İstanbul Teknik Üniversitesi ve Deniz Harp Okulu temeli olmuştur.
Diğer İslami Kitaplara Göz At!
ÇIKMIŞ KİTAPLARIM;
