Tütsü, Buhur ve Kokunun İnsan Üzerindeki Etkisi - Aromaterapi
Arapça’da genel olarak güzel koku için ıtr, üretme veya
satma işine ıtâre, ıtriyat, koku satana attâr denmektedir. Kokuların
insan üzerinde olumlu veya olumsuz etkileri vardır. İyi bir
koku duyulduğunda bu kokuların olumlu anılarla oluşan ruhsal durumları kişilerin yeniden yaşadığı bilinmektedir. Hoş kokulu ortamlarda insan piskolojisi yani ruh hali olumlu yönde etkilendiği bilinmektedir.
Güzel
kokular beynimize olumlu sinyaller gönderirler. Güzel kokular uykusuzluk ve strese faydalı olurken performans
ve konsantrasyonumuzu da artırırlar. Diğer
yandan kokular belirli anları hatırlatığından,
algılarımızı güçlendirmek için de kullanılabilir. Görsel hafıza ile kodlanan anıların çabuk unutulurken, koku
hafızası anıların büyük oranda korumayı başarıyor. Kokular, hafızayla bağlantılı
olduğu kadar duygularımız ve ruh halimizle de bağlantılıdır.
"Sleep Disorders Centre of the University of Heidelberg’de yapılan bir araştırmada, kokuların uyku kalitesi ve rüyalarla olan bağlantısı araştırılmış. Güzel kokulu bir yatak odasında uyuyan katılımcıların güzel kokmayan ya da kokusuz bir odada yatanlara göre çok daha güzel rüyalar gördükleri ortaya çıkmıştır."
Aramoterapide kahve ve vanilya gibi kokular sakinleştirici bir etki
yaparken, belirli kokular performans ve konsantrasyon arttırıcı etkileriyle
dikkat çekiyor. Örneğin koşudan önce nane koklayan atletler koklamayanlara göre
daha iyi performans gösterirken; Japonya’daki çay fabrikalarında işçilerin mola
sonrası verimliliklerini arttırmak için lavanta kokusundan yardım alınıyor. Ayrıca, lavanta kokusu kendinizi iyi hissettiren hormonların salgılanmasını sağlar ve sizi mutlu eder ancak gül kokusu kan basıncını düşürür ve sizi rahatlatır. Türk tıp tarihinde İbn-i Sina ve Biruni gibi ünlü tıp
alimleri, birçok bitki ve kokusu gibi, gülün de birçok hastalığı önleyici ve
giderici olduğunu söylemiş ve hastalar üzerinde uygulamışlardır. Bu alimler,
gülü akıl hastalarının tedavisinde kullanmış ve hafızayı açtığını, belleği
güçlendirdiğini görmüşlerdir.
Mevlana Hazretleri “Koku, gönül gözünü açar!” tavsiyesinde
bulunmuştur.
Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem), yanında
daima, “sükke” adı ile tabir edilen bir koku (kutusu) bulundurur ve gerektikçe
ondan sürünürdü. [İbn Sa‘d, Tabakât, c. 1, s. 399.]
Sefere çıkmayı murad ettiğinde, yanında götürdüğü zatî
eşyalarından biri de “kârûre fi’d-dühn”
adı ile ifade edilen koku şişesiydi. [İbn Sa‘d, Tabakât, c. 1, s. 484.]
Fahri Kâinat (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)in hâne-i
saâdetlerinde de “misk, kâfur, amber ve ud gibi ağaç yongaları yakılırdı.
Hâne-i saâdet, bu suretle tütsülenirdi. [İbn Sa‘d, Tabakât, c. 1, s. 113.]
Mescidlerin yanında evlerin de günlük, mür, sa‘ter (kekik)
ve yavşan otu gibi güzel koku veren otlarla buhurlanmasını tavsiye etmiştir
(Beyhakī, V, 132; Şîrûye b. Şehredâr ed-Deylemî, II, 10; İbn Asâkir, VI, 142)
Kokular çağlar öncesinden beri tüm dini törenlerde ve saraylarda kullanılmıştır. Bunun sebebi insanın ruh halini olumlu yönden etkilemesidir.
İslamiyette buhur yakma yani tütsü, Mekke-i Mükerreme feth edildiği gün bir kadın etrafında tütsü yakmıştır. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) mübarek elleri ile Kabe'yi zemzem ile yıkamış ve Kabe duvarlarını "Ud" yağı sürmüştür. Hz. Ömer (r.a.) zamanında "Ud" kokusu ile Mescid-i Nebevi devamlı tütsülenirmiş. Selçuklu ve Osmanlı devletlerinde buhur özellikle dini törenler ve toplatılarda gelenek halini almıştır.
Özellikle Tasavvuf ile ilgilenen Dervişler ve Sufi'ler Zikir, Rabıta, Tefekkür ve Murakebe esnasında buhur
kullandıkları bilinmektedir, daha çok "Ud" ağacı ve çeşitli reçineler
yakılmaktadırlar.
"Ud", Cennet'ten Hz. Adem (a.s.) ile dünyaya indirildiği rivayet edilmiştir. "Ud" koklayanı ruhen, manen ve zihnen olumlu yönde etkiler.
Sentetik esans, parfüm ve tütsüler insan sağlığına zarar verebilir. Doğal bitki ve ağaç parçacıklarını buhurdanlıkta yakarak kullanmak gerekir. Esans olarak alacaksanız muhakkak doğal olanı alın!
ÇIKMIŞ KİTAPLARIM;
RESİME TIKLAYIP ULAŞABİLİRSİNİZ
